آنچه باید در مورد رژیم های غذایی باید بدانید

رژیم های غذایی جهت کاهش وزن که فقط ار رژیم تغذیه استفاده میکنند، اعم از رژیم‌های غارنشینی و  خام خواری، آب‌درمانی و نوشیدنی‌های مختلف، داروها و قرص‌های مختلف گرفته تا فستینگ یا روزه‌داری و دستگاهها و روش های عجیب و غریب همواره بحث داغ رسانه ها، متخصصان، کارشناسان و حتی افراد عادی جامعه است و اکثر افراد معمولی در حد وسع شنیده های درست و غلط خود در این زمینه اظهارنظر می کند. اما واقعیت رژیم های غذایی چیزی است که ماحصل تجارب و تحقیقات علمی زیادی است و هیچ کدام از این نوع تجویزهای دارویی و دستگاهی معجزه آسا نتوانسته پاسخگویی مطمئنی در خصوص کاهش وزن پایدار و سالم باشد زیرا این نوع رژیم غذایی مقطعی بوده و فقط برخی از چربی ها را آب می‌کند، بدون آنکه فرم بدنی و تناسب اندام مطلوب ایجاد کند. در اینجا گزیده هایی از مطالب علمی بصورت کلی و قابل درک برای عموم افراد ارائه می شود.

نکته: به حالت کلی در دو حالت بدن شروع به ذخیره چربی و اضافه وزن می‌کند. زمانیکه با محرومیت غذایی مواجه می‌شود و زمانیکه با پرخوری مواجه می‌شود.

فرایند کلی اکثر رژیم های غذایی

در دو هفته نخست استفاده از یک رژیم غذایی کم کالری، تا ۷۰ درصد از میزان کاهش وزن اولیه، بصورت کاهش آب بدن است. وقتی که بدن قابل دسترس‌ترین سوخت خود یعنی گلیکوژن ذخیره شده در ماهیچه ها را می سوزاند، به ازای هر گرم گلیکوژن ۳ تا ۴ گرم آب، آزاد می کند. بنابراین در دو هفته نخست، استفاده از رژیم کم کالری ممکن است هر هفته بیش از ۱/۵ کیلوگرم وزن کم کنید. این مقدرا کاهش وزن بسیار چشمگیر است و شما را تشویق میکند که به رژیم گرفتن ادامه دهید.

پس از هفته دوم استفاده از رژیم کم کالری، بدن شما سوزاندن چربی ها را آغاز می‌کند. از آنجا که میزان کالری موجود در نیم کیلوگرم چربی بسیار بیشتر از نیم کیلوگرم گلیکوژن است، کم کردن چربی به زمان طولانی تری نیاز  دارد. از این پس دشوارترین بخش رژیم کاهش وزن آغاز می شود. زیرا پس از دو هفته میزان کاهش آب بدن کمتر می شود. در این دو یا سه هفته وفادار ماندن به رژیم غذایی مورد نظر چندان ساده نیست. سرعت کاهش وزن رو به افول میگذارد و تنها به ۵/. تا ۱ کیلوگرم در هفته می‌رسد و همین خود برای دلسرد کردن از ادامه تصمیم کافی است.

اما وسوسه نشوید که برای سریع تر کردن روند کاهش وزن، گرسنگی بکشید. زیرا رژیم های خیلی کم کالری، به نوبه خود فاقد تنوع غذایی، ویتامین و مواد معدنی لازم است. پس از به پایان رسیدن ۲ تا ۳ هفته نخست رژیم، بدن شما تبدیل پروتئین موجود در بافتهای بدون چربی به انرژی را آغاز می‌کند و در واقع ماهیچه ها را برای تولید انرژی می سوزاند و سوزاندن پروتئین که ساختمان اصلی بدن است، بسیار خطرناک است و برای بدن گران تمام می‌شود. بنابر دلایل فوق و نیز برطبق تحقیقات انجام شده تنها یک پنجم رژیم های غذایی بعد از یکسال حفظ می‌شوند و آن هم تحت شرایط خاص خود. بنابراین مشخص است که اکثر رژیم های غذایی پایداری و ثبات لازم را ندارند.

پیامد اول رژیم غذایی

در این میان مشکلی که پیش می آید، این است که به محض شروع رژیم غذایی، بدن احساس شوک، ترس و محرومیت و فقدان غذایی می کند و بعلت ماهیت خودتنظیمی که بدن دارد، شروع به ذخیره چربی و کاهش متابولیسم پایه برای سازگار شدن با وضع موجود می کند و از چربی بعنوان منبع غذایی استفاده می‌کند. چیزی که ما در رژیم غذایی دنبال آن نیستیم و دقیقاً برعکس دنبال کاهش چربی هستیم نه اافزایش چربی و کاهش عضله.

پیامد دوم رژیم غذایی

از طرفی هم گفته شد که اکثر رژیم های غذایی ماندگار نیستند و دوام ندارند، بنابراین بعد از قطع رژیم غذایی، بدن دوباره به حالت شوک مجدد یعنی رژیم عادی و قبلی خود برمی‌گردد که نسبت به وضعیت موجود (یعنی دوره رژیم غذایی) حالت پرخوری و فراوانی غذایی را برای بدن بدنبال دارد، در نتیجه دوباره بدن در این حالت نیز شروع به ذخیره چربی میکند. زیرا در دوره رژیم غذایی، بدن عادت به کالری کم داشته و شکستن این حالت، بدن را به سمت شوک جدید و ذخیره چربی دوباره سوق می دهد.

نهایتاً در اینجا چیزی که از این نوع رژیم غذایی عاید شخص می شود، اضافه شدن لایه چربی جدید به لایه چربی های ذخیره شده قبلی است و چون متابولیسم پایه کم شده است، در هر حالت این نوع رژیم ها نه تنها از لحاظ سلامتی مفید نیستند بلکه اثربخش نیز نیستند و بدتر از همه اینکه خود عامل اضافه وزن هستند.

رژیم غذایی سالم

در صورتی که نگاهی دقیق به فرایند و پیامدهای اکثر رژیم  های غذایی کم کالری بیندازید، متوجه خواهید شد که هیچ نوع رژیم غذایی به تنهایی نمی‌تواند عامل مطمئن و پایداری در کاهش وزن بی خطر و سالم باشد. بهترین ؤزیم غذایی نیز رژیمی است که در آن به تنوع و تعادل غذایی توجه شده باشد و با توجه به شرایط خاص پزشکی، سن، جنسیت، گروه خونی، متابولیسم پایه، تیپ بدنی، ترکیب بدنی، و… برای فرد تجویز شود.

براساس جدیدترین تحقیقات علمی، بهترین راه کاهش وزن پایدار و سالم، بهره‌گیری از ترکیب کنترل غذایی با انجام ورزش است. یعنی رژیم غذایی و ورزش هرکدام به تنهایی اثرگذار نیست.

در اینجا لازم به ذکر است که درخصوص نوع ورزش و  شیوه تغذیه سالم و مفید برای کاهش وزن و نیز برای افزایش وزن مقالاتی بصورت واضح و مفصل ارائه شده است که پیشنهاد می‌شود، در قسمت مربوطه مطالعه فرمائید.

تهیه و تنظیم

Drsportyar.com

منابع

کاهش وزن بی خطر لوسی بیل

تجویز فعالیت ورزشی دیوید پی و برایان سی

تغذیه کامل ورزشی، فردریک هاتفیلد

تغذیه قدرتی برای بدنسازان، دکتر سوزان کلاینر

تغذیه ورزشی، دکتر حمید آقاعلی نژاد