ضرورت آگاهی معلمان ورزش از حقوق ورزشی

بحث حقوق ورزشی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مباحث حقوقی جدید در ایران بوده و بایستی لزوم آشنایی معلمان و مدیران تربیتی مدارس با موضوع حقوق ورزشی را یکی از نیازهای مهم تربیت‌بدنی وزارت آموزش‌وپرورش دانست.

در واقع ضرورت و اهمیت طرح مباحث حقوق ورزشی برای معلمان و مربیان تربیت‌بدنی به این دلیل است که اگر معلم ورزش با قوانین و مقررات حوزه مسئولیتش که بعداً تبعات آن گریبان‌گیر او خواهد بود، آشنا نشود، این امر موجب درگیری‌های آن فرد با تبعات حقوقی و دادگاهی قضایای مرتبط با آن وظایف است.

طبق اصل سوم قانون اساسی، آموزش‌وپرورش و تربیت‌بدنــــی رایگان جزء وظایف دولت است و از چهار مؤلفه ورزش قهرمانی، حرفه‌ای، همگانی و پرورشی، مقوله ورزش پرورشی بسیار مهم است. به نظر می‌رسد ورزش آموزش‌وپــرورش تنها جایی است که هنوز کمبودهای بسیار دارد.

اولین قوانین ورزشی در ایران، مرتبط با ورزش مدارس است ولی با جدایی سازمان تربیت‌بدنی از بدنه آموزش‌وپرورش در دهه ۵۰، متأسفانه قانون مرتبط با جدایی این دو نهاد، امکانات ورزشی موجود را نیز به سازمان منتقل کرد. این، یعنی آموزش‌وپرورش که خودش متولی بود و کلی زمین و سالن و امکانات ورزشی داشت از زیرساخت‌هایی که خودش فراهم کرده بود محروم شد و از آن زمان، زیرساخت‌های مناسبی در حوزه ورزش آموزش‌وپرورش نداشته و نداریم.

در این میان مشکلات زیادی باعث خسارات و آسیب جانی و مالی ورزشی در مدراس می شود که لازم است معلمان ورزش از آن اطلاع داشته باشند، مانند استاندارد نبودن امکانات و تسهیلات مدارس به گونه ای که اکثر مدارس محروم بیشتر وقت‌ها برای ابتدایی‌ترین امکانات لنگ می‌مانند و زنگ ورزش را به‌طور صوری یا نمادین یا برای خالی نبودن عریضه برپا می‌کنند.

در واقع اکثر تجهیزات ورزشی مدارس فاقد استاندارد لازم‌اند. فضای ورزشی مدارس از ایمنی و استاندارد لازم بی‌بهره است. بخشی از این نقیصه به طراحی مدرسه و فضای ورزشی مدرسه توسط نوسازی مدارس برمی‌گردد.

بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مدارس موارد حقوقی را به‌صورت کلی در خصوص ایمنی مدارس مطرح کرده‌اند که برای مدیران و دبیران ورزش نامفهوم است. از طرفی هم در مناطق محروم که تراکم دانش‌آموز در مدارس بسیار زیاد است، فضای ورزشی دارای حداقل استانداردهاست.

ضعف مدیریتی: لازم است به سخنان وزیر به‌دقت توجه کنیم: «اولین‌بار وزیر آموزش‌وپرورش دولت یازدهم اعلام کرد بیش از ۹۸ درصد بودجه این وزارتخانه صرف حقوق کارکنان می‌شود و کمتر از دو درصد برای فعالیت‌های عمرانی و کیفیت‌بخشی به آموزش می‌رسد.» او پس از آن چندبار دیگر هم این جملات را تکرار کرد و معلوم شد علاوه بر ضعف مدیریتی که در همه حوزه‌ها به چشم می‌خورد، دست تنگ وزارتخانه نیز عاملی است برای به حاشیه رفتن زنگ ورزش و صوری برگزار شدن آن (تابناک، ۱۳۹۳).

چه افرادی در خطای ورزش مدارس سهیم‌اند؟

•  دانش‌آموز ورزشکار

مقصود از دانش‌آموز ورزشکار کسی است که در حال عملیات در یکی از رشته‌های مجاز در چارچوب مقررات در فضای ورزشی مدرسه به فعالیت‌ ورزشی می‌پردازد. در بازی ورزشی صدمه و جراحت به دو صورت پیش می‌آید. ۱. گاهی ناشی از بی‌احتیاطی یا مهارت نداشتن خود ورزشکار است که این حالت بیشتر در ورزش‌های انفرادی رخ می‌دهد.۲. گاهی صدمه به غیرورزشکاران وارد می‌شود که ممکن است با رعایت مقررات یا بدون رعایت آن باشد.

اگر دانش‌آموز ورزشکاری به دانش‌آموز ورزشکار دیگری صدمه بزند، اگر احراز شود که فعل دانش‌آموز ورزشکار در آسیب‌ رساندن به دانش‌آموز ورزشکار دیگری از روی عمد صورت گرفته است، طبق ماده ۱ قانون مسئولیت‌مدنی باید وی را مسئول دانست (حسینی و اسحاقی، ۱۳۹۴).

• تماشاگران ورزشی مدارس

اکثر مسابقات ورزشی مدارس در زنگ‌های تفریح برگزار می‌شود و بر همین اساس، لازم است به قوانینی که در این‌باره وجود دارد، نگاهی بیندازیم. اگر بازیکنی در محل ویژه ورزش به بازی بپردازد و قوانین بازی را رعایت کند، هیچ مسئولیتی در برابر تماشاگران در معرض خطر ندارد، زیرا از آنان جز رفتار متعارف ورزشی نمی‌توان انتظار داشت و این عدم مسئولیت، در صورتی است که هیچ‌ سهل‌انگاری یا بی‌مبالاتی‌ای از سوی ورزشکار صورت نگرفته باشد.

البته فراموش نشود که این بحث مربوط به بازی‌هایی است که جایگاه تماشاچی دارند و تماشاچی با اختیار خود به تماشای ورزش موردنظر آمده است. حال، در مدارس ما، تماشاچی دانش‌آموز در زنگ تفریح هیچ اختیاری از خود ندارد که تماشاچی ورزش نباشد، چون از روی اختیار یا جبر باید تماشاچی باشد، در ثانی، وقتی دانش‌آموز وارد مدرسه می‌شود، عوامل مدرسه در قبال او مسئولیتی قبول کرده‌اند. همه این مباحث در حقوق ورزشی مدارس جای سؤال دارد.

• داوران ورزشی مدارس

هیئت داوران یکی از ارکان مهم در مسابقات ورزشی است و عملکرد داوران می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در میادین ورزشی داشته باشد. داوران می‌توانند با دقت در اجرای وظایف خود از وقوع حوادث ورزشی تا حدی جلوگیری کنند یا آن را کاهش دهند. در این قسمت، وظایف داوران را تشریح می‌کنیم.

1.  صلاحیت در قضاوت: به‌کارگیری افراد فاقد صلاحیت، خود، بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی است. مسئولان مسابقات بایستی در انتخاب داوران واجد شرایط و با صلاحیت و دارای تخصص، دقت کافی داشته باشند. شخص داور باید از فدراسیون آن رشته ورزشی، دفترچه، حکم یا کارت داوری داشته باشد.
2.  تعداد داوران در مسابقات ورزشی: در رشته‌های ورزشی مختلف تعداد داوران متفاوت است. برای مثال، چه‌بسا براساس قوانین و مقررات داوری، مسابقات با حضور یک سرداور و دو داور، یک منشی و دو دستیار اداره می‌شود.
3.  بازدید و بررسی وسایل ورزشی عمومی: در اکثر رشته‌های ورزشی، ورزشکاران ملزم به استفاده از مجموعه‌ای از وسایل ورزشی هستند که به موجب مقررات مربوطه تعیین گردیده است. ناقص بودن، نامرغوب بودن یا غیرمجاز بودن این وسایل ممکن است موجب صدمه‌دیدگی ورزشکاران گردد که در این صورت، داوران مسئول خواهند بود، زیرا یکی از وظایف اصلی و مهم داوران، بازدید از وسایل ورزشی قبل از مسابقات است.
4.  بازدید از وسایل شخـــصی (ورزشی) ورزشکاران: یکی دیگر از وظایف داوران بازدید از وسایل شخصی (ورزشی) ورزشکاران است که طبق مقررات، ورزشکاران در مسابقات ورزشی ملزم به استفاده از آن‌ها هستند و نمی‌توانند بدون این وسایل در مسابقات شرکت کنند.
5.  بازدید و بررسی بدن ورزشکار: گاهی بازدید از بدن خود ورزشکار است و می‌تواند شامل ناخن‌ها، روغنی بودن بدن، موها و… باشد.
6. کارت بیمه ورزشی و کارت شناسایی ورزشکاران: داوران می‌بایست کارت بیمه ورزشی و کارت شناسایی ورزشکاران را بررسی کنند و بعد، اجازه شروع مسابقه را به ورزشکاران بدهند.
7.  رعایت مقررات ایمنی توسط داوران ورزشی: بهتر است داوران قبل از شروع، مقررات ایمنی را رعایت کنند، که خود عاملی برای کاهش حوادث ورزشی است.
8. شرایط آب و هوایی در مســـــابقات: ورزش‌هایی که در فضای باز انجام می‌شوند همواره در معرض شرایط نامطلوب جوی قرار دارند؛ مثلاً بارها شنیده‌ایم که صاعقه یا رعد و برق منجر به مرگ فوتبالیستی شده یا در نتیجه تمرین در هوای بسیار گرم، ورزشکاری گرمازده شده است.
9. نظارت دقیق بر مسابقه و اجرای عادلانه قوانین: در حین مسابقه، داوران باید قوانین را براساس مقررات مدون هر رشته به اجرا درآورند و با ورزشکاران، عادلانه و بی‌طرف رفتار کنند.
10. جلوگیری از اجرای حرکات و فنون خطا: در قوانین رشته‌های ورزشی، مواردی به معرفی حرکات و فنون خطا اختصاص داده شده است و داوران در صورت مشاهده این حرکات و فنون، می‌بایست سریعاً‌ از اجرای آن‌ها جلوگیری کنند.
11. وظایف داوران نسبت به ورزشکار مصدوم: یکی از وظایف مهم داوران، اقدام فوری درباره ورزشکاران مصدوم است. داوران می‌بایست در صورت صدمه دیدن ورزشکاران در حین مسابقه، شرایط رساندن کمک‌های اولیه به آن‌ها را فراهم سازند و با قطع بازی و دعوت پزشک، به ورزشکاران مصدوم کمک کنند.
12.  مصلحت جامعه و نظم عمومی: اگر داور تصور کند که ادامه مسابقه احتمال شورش در بردارد، باید به فوریت مسابقه را تعطیل کند، زیرا مصلحت جامعه و نظم عمومی مهم‌تر از یک مسابقه ورزشی است (قوه قضائیه، ۱۳۵۹).

آنچه در بالا گفته شد، وظیفه داوران در مسابقات ورزشی است. حال دو نکته قابل ذکر است: نکته اول اینکه مسابقات مدارس، چه در داخل مدرسه و چه در خارج آن، هویت یک مسابقه واقعی را دارد. حال با توجه به اینکه در مسابقات مدارس از خود دانش‌آموزان برای داوری استفاده می‌شود، اگر در زمان مسابقه براساس سهل‌انگاری داور حادثه‌ای رخ دهد، قاضی براساس این ۱۲ بند رأی خود را صادر خواهد کرد یا اینکه حوادث ناشی از سهل‌انگاری داور در مسابقات ورزشی مدارس به‌گونه‌ای دیگر قضاوت می‌شود. به نظر می‌رسد که در این زمینه خلأ‌های قانونی وجود دارد.

• مدیران مدارس

مدیران در محیط ورزش دو دسته‌اند: دسته اول مدیران فنی مثل مربیان، سرمربیان و معلمان تربیت‌بدنی، که به‌طور مستقیم بر فعالیت ورزشکار نظارت دارند. دسته دوم مدیرانی که با ورزشکار مواجه نیستند بلکه مدیریت سخت‌افزاری ورزش را برعهده دارند، مثل مدیر ورزشگاه و مدیر مدرسه. این‌ها مربی نیستند، ولی ملزم‌اند که به ایمنی تمامی اماکن ورزشگاه، مدرسه و تجهیزات آن‌ها توجه کنند (حسینی و اسحاقی، ۱۳۹۴).

اردوی ورزشی: اگر مدرسه‌ای تعدادی دانش‌آموز را به اردوی ورزشی ببرد و اتفاقی بیفتد بار مسئولیت تنها بر عهده معلم ورزش نیست بلکه کلیه عوامل اجرایی مدرسه درگیرند. در بحث رضایت والدین برای اردوی ورزشی فرزندانشان،  هیچ‌کس حاضر نیست رضایتی بدهد که باعث فوت یا حادثه برای فرزندش شود. به همین دلیل اگر حادثه‌ای برای دانش‌آموزان در اردو اتفاق بیفتد باز هم نافی مسئولیت معلم و مسئولان نیست، چون آن رضایت مبنایی برای شرکت دانش‌آموزان در اردو یا مسابقه است، نه رضایت برای اتفاق افتادن یک حادثه.

• معلمان ورزش

حسبِ شرایط خاص کلاس درس تربیت‌بدنی مانند: آموزش فعالیت‌های جسمانی و بدنی،  نیاز به وسایل و تجهیزات زیاد در این درس، زیاد و غیراستاندارد بودن تعداد دانش‌آموزان در کلاس (در بیشتر مدارس با وجود استاندارد ۱۵ نفر دانش‌آموز در هر کلاس معمولاً آمار موجود بیشتر از دو برابر این استاندارد است)، عدم علاقمندی یک سری از دانش‌آموزان به آموزش پذیری در رشته‌های مصوب و تجویزی براساس کتاب درسی و نهایتاً امکان فرار از مدرسه در ساعات درس تربیت‌بدنی بسیار ضروری است که معلم تربیت‌بدنی از مسائل حقوقی و قانونی و چارچوب قانونی بخشنامه و دستورالعمل‌های ورزشی در این زمینه اطلاعات موثق و کافی داشته باشد و از مسئولیت‌های فردی، شغلی و اجتماعی در این مورد مطلع باشد.

در این موارد بایستی معلم تربیت‌بدنی در اوایل شروع به کار، فرم گواهی سلامت کلیه دانش‌آموزان را بررسی کرده و از وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنها اطلاعات درستی کسب کند، چرا که اگر بعلت سهل‌انگاری معلم تربیت‌بدنی در این مورد و بخاطر فشار تمرینات و فعالیت ورزشی، مشکل خاصی برای دانش‌آموزان با شرایط خاص جسمانی و ذهنی پیش آید، عواقب قانونی جبران‌ناپذیری گریبان‌گیر وی خواهد شد.

به همین منوال هنگام آموزش درس تربیت‌بدنی بررسی و مکتوب کردن، ارجاع مستندات و نکات مورد نیاز جهت تامین ایمنیِ محیط ورزش، وسایل و تجهیزات ورزشی مستقیما به‌عهده معلم تربیت‌بدنی است که اگر در این خصوص قصوری صورت پذیرد، باز مسئولیت قانونی و عواقب بی توجهی در این زمینه بعهده معلم تربیت‌بدنی خواهد بود.

کنترل حضور و غیاب کلاس مخصوصاً در آخر زنگ‌ها و به‌طور ویژه اواخر زنگ‌های آخر ورزش نیز بسیار ضروری است، چرا که گاهاً دیده شده است که دانش‌آموزان در زنگ ورزش از مدرسه فرار می‌کنند و اگر در ساعات کلاسی درس تربیت‌بدنی برای دانش‌آموزی که در کلاس حاضر بوده اما در حین کلاس مخصوصاً قبل از زنگ آخر از مدرسه فرار کرده‌اند، اتفاقی بیفتد مستقیماً معلم تربیت‌بدنی مسئولیت عواقب قانونی را عهده‌دار است.

یکی از مسائل حقوقی دیگر که به حقوق درس تربیت بدنی برمی‌گردد، این است که در مدارس گاهاً دیده می‌شود که دیدگاه صحیحی نسبت به ضرورت درس تربیت‌بدنی وجود ندارد و بعضی از معلمان از ساعات درس تربیت بدنی به‌عنوان ساعات تدریس دروس غیرمرتبط خود به شکل جبرانی یا اضافی استفاده می‌کنند که این مسئله را به هیچ عنوان نباید اجازه داد و در اینجا نقش تعهد شغلی و دفاع از حقوق و ماهیت درس تربیت بدنی توسط معلم بسیار تعیین کننده است.

مسئله حقوقی دیگر به احترام و حفظ اسرار سازمانی و اسرار شخصی دانش‌آموزان توسط معلمان برمی‌گردد، طبیعتاً بعلت ارتباط نزدیک و صمیمیت معلم تربیت‌بدنی با شاگردان، بسیاری از مسائل شخصی دانش‌آموزان مانند بیماری، مشکلات جسمانی و روانی در دسترس معلم تربیت‌بدنی است و عدم درز این اسرار بین سایر دانش‌آموزان و متعاقباً عدم سوءاستفاده آنها از این مشکلات جسمانی و روانی به‌عهده معلم تربیت‌بدنی می‌باشد، همچنین این مطلب درخصوص اسرار سازمانی اداره آموزش و پرورش و مدارس محل خدمت توسط معلم تربیت‌بدنی امری غیرقابل انکار است.

نکته حائز اهمیت دیگری که لازم به ذکر است، این است که بسیاری از معلمان تربیت‌بدنی همزمان به دانش‌آموزان اجازه فعالیت در چند رشته مختلف مانند فوتبال، والیبال، تنیس روی میز، شطرنج و … می‌دهند که اگر اتفاقی برای هر کدام از دانش‌آموزان بیفتد از لحاظ قانونی معلم تربیت‌بدنی مسئولیت تام دارد، چرا که بایستی تمامی دانش‌آموزان براساس کتب درسی موجود مهارت خاصی را حسب مقطع تحصیلی خود آموزش ببینند و اجرای آموزش همزمان چندین رشته از لحاظ علمی و عملی و حقوقی سندیت ندارد،

زیرا فعالیت همزمان در چند رشته توسط دانش‌آموزان امکانِ در میدان دید معلم بودن و نظارت همزمان بر فعالیت کلیه دانش‌آموزان را غیرممکن می‌سازد. به‌طور کلی بایستی معلم تربیت‌بدنی درخصوص مسائل حقوقی و قانونی نسبت به آگاهی و انجام درست مسئولیت‌ها و نیز حفظ اسرار و حریم‌های شخصی، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و سازمانی ارزش قائل شود و در این راستا به‌صورت حرفه‌ای عمل کند.

 وظایف معلمان در زنگ ورزش و هنگام برگزاری مسابقات ورزشی

1.  حضور مستمر مربی در محل فعالیت‌های ورزشی: یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند مانع بسیاری از خطرها و حوادث ورزشی شود، حضور و نظارت معلم ورزش و مربی در صحنه فعالیت ورزشی است. پس، حضور فیزیکی و مستمر معلم یا مربی در محل فعالیت ورزشی ضروری است. فرض کنیم اگر در حین تمرین با حضور مربی، ورزشکاری دچار صدمه شود و در همان حین مربی به امور شخصی خود رسیدگی کند، آن مربی به لحاظ قانونی مسئول خواهد بود.بنابراین مسئول مستقیم هر ورزشی، معلم یا مسئول آن ورزش است. در این‌باره، علاوه بر نظارت قانونی، بحث نظارت وجدانی نیز مطرح است، بدین معنا که معلم یا مدیر باید به لحاظ وجدانی خود را ملزم به مواظبت از سلامتی ورزشکار یا دانش‌آموزان بدانند.
2. کنترل و نظارت مربیان: مربیان علاوه بر حضور مستمر در محل فعالیت‌های ورزشی باید از دقت و کنترل و نظارت غفلت نکنند، بلکه با دقت تمام در همه لحظه‌ها ورزشکاران را زیر نظر داشته باشند.
3.  آگاهی از سلامت دانش‌آموزان: یکی از وظایف مربیان نسبت به ورزشکاران، احراز سلامتی آنان است. مربی موظف است قبل از آغاز هرگونه عملیات ورزشی، از سلامت ورزشکار اطمینان حاصل کند. با توجه به اینکه معلم ورزش در این امر تخصص ندارد، می‌تواند از ورزشکار برگه معاینه پزشکی بخواهد.
4. بازدید و بررسی وسایل ورزشی: در اکثر رشته‌های ورزشی، ورزشکار ملزم به استفاده از وسایل ورزشی است که به‌موجب مقررات مربوطه تعیین شده است. ناقص بودن، نامرغوب بودن یا غیرمجاز بودن این وسایل ممکن است باعث صدمه‌دیدگی ورزشکار شود که در این صورت مربیان و معلمان ورزشی مسئول خواهند بود، زیرا از وظایف اصلی و مهم آنان بازدید و بازرسی وسایل ورزشی قبل از عملیات ورزشی است. در واقع، آن‌ها زمانی باید اجازه استفاده از این‌گونه وسایل را صادر کنند که از سلامت و ایمنی آن‌ها اطمینان کامل داشته باشند.
5. شناخت قابلیت‌ها توسط مربیان: مربیان به دلیل گذراندن دوره‌های تخصصی مختلف و با کسب تجارب کافی و مجوزهای رسمی، قدرت تشخیص برای شناسایی توان ورزشکاران را دارند و بنابراین، وظیفه شناخت قابلیت‌ها بر عهده آنان است. مقصود از قابلیت‌های ورزشکار، شناسایی قدرت بدنی، مهارت‌های فنی، سابقه فعالیت و نیز فیزیک بدن ورزشکار از قبیل وزن، قد و سن او در فعالیت‌های ورزشی است.
6. آشنایی مربی با کمک‌های اولیه: گاهی صدمه‌های واردشده به ورزشکاران آن‌قدر شدید نیست که به آن خطر جانی بگویند؛ مانند دررفتگی و شکستگی که در رشته‌های رزمی و کشتی به‌وجود می‌آید. در این شرایط، مربی مکلف است به ورزشکار مصدوم کمک کند که این کمک معمولاً به صورت کمک‌های اولیه اعمال می‌شود. پس، مربیان ورزشی باید از کمک‌های اولیه آگاهی کافی داشته باشند تا در صورت بروز حادثه بتوانند نقش مثبتی ایفا کنند. در مقابل، خودداری از کمک‌های اولیه می‌تواند برای معلم و مربی ورزش مسئولیت‌های قانونی داشته باشد؛ برای مثال، اجازه بازگشت به بازی برای بازیکنی که از ناحیه سر مجروح شده، نمونه‌ای از خودداری از کمک‌های اولیه توسط مربی است.
7.  تعداد دانش‌آموزان: تعداد بیش از حد متعارف ورزشکاران در یک دوره یا یک کلاس، مسئله مهمی است که باید مورد توجه مربیان قرار گیرد، زیرا در این صورت، نظارت و مراقبت کم‌رنگ‌تر می‌شود و امکان وقوع حادثه افزایش پیدا می‌کند. تعداد ورزشکاران با توجه به رشته ورزشی، مکان ورزشی و تعداد مربیان متفاوت است و مربی می‌تواند با رعایت استانداردها از وقوع حادثه جلوگیری کند یا حداقل درصد وقوع آن را کاهش دهد.
8. شرایط آب و هوا: ورزش‌هایی که در فضای باز انجام می‌شوند، همواره در معرض شرایط نامطلوب جوی قرار دارند؛ مثلاً بارها شنیده‌ایم که صاعقه یا رعد و برق منجر به فوت فوتبالیستی شده یا تمرین درهوای بسیار گرم به گرمازدگی ورزشکاری انجامیده است. موارد دیگر مثل بارندگی‌های شدید و سرمای بیش از حد نیز تاکنون بارها منجر به بروز حوادث و خسارت به ورزشکاران شده است.
9. صلاحیت در آموزش: به‌کارگیری افراد فاقد صلاحیت خود یک بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی است. مدیران ورزشی بایستی در انتخاب مربیان واجد شرایط و با صلاحیت و دارای تخصص، دقت کافی داشته باشند، زیرا اگر به دلیل عدم صلاحیت مربی خساراتی به ورزشکاران وارد شود، او خود مسئول پیامدهای آن خواهد بود. بر این اساس، مربی هر رشته ورزشی باید از فدراسیون مربوطه دفترچه یا حکم یا کارت مربیگری داشته باشد.
10.  وظایف مربیان بعد از وقوع حادثه ورزشی: بعد از وقوع حادثه، اولین وظیفه مربی کمک به ورزشکار مصدوم است. ماده واحده قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومان و دفع مخاطرات جانی مصوب ۱۳۵۴ که می‌گوید: «مطابق ماده واحده هر کس شخص یا اشخاصی را در معرض خطر جانی مشاهده کند و بتواند با اقدام فوری خود یا کمک طلبیدن از دیگران یا اعلام فوری به مراجع یا مقامات صلاحیت‌دار از وقوع خطر یا تشدید نتیجه آن جلوگیری کند بدون اینکه با این اقدام خطری متوجه خود او یا دیگران شود و با وجود استمداد یا دلالت اوضاع و احوال بر ضرورت کمک از اقدام به این امر خودداری کند، به حبس تا یک سال و یا جزای نقدی محکوم خواهد شد (قوه قضائیه، ۱۳۹۵).
11. بی‌مبالاتی: برای مثال در حین آموزش هندبال در مدرسه، دانش‌آموز از غفلت و بی‌مبالاتی معلم استفاده کرده و از میله‌های تیرک دروازه فوتبال بارفیکس زده است که بعداً به دلیل همین بی‌مبالاتی، دانش‌آموز دچار حادثه شده و معلم مقصر بوده است.این امر بدین معناست که معلم ورزش نمی‌تواند در حین زنگ ورزش، دانش‌آموزان را رها کند و مثلاً در دفتر مدرسه بنشیند و چای بخورد و گاهی به محیط ورزش دانش‌آموزان سر بزند.

سخن پایانی

حضور در فعالیت‌ها و میادین ورزشی و ایجاد حوادث، جزء ذاتی ورزش است. در جمع‌بندی نهایی باید گفت که حوادث ناشی از فعالیت‌های ورزشی اجتناب‌ناپذیر است و در این خصوص مسئولیت‌های کیفری ناشی از فعالیت‌های ورزشی اهمیت دارد و ما نیازمند آموزش مباحث حقوق ورزشی هستیم. 

دولت در این مورد چه باید بکند؟ به نظر می‌رسد دولت یا باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کند یا امکانات موجود را به نحوی استاندارد و یکسان به ورزش مدارس نیز اختصاص دهد، چون ورزش آموزش‌وپرورش، ورزش پایه و محوری برای ورزش قهرمانی و حرفه‌ای است.

نکته دیگر در ارتباط با مدیران، معلمان و افراد فعال در حوزه ورزش است. به نظر کاستی‌هایی در ارتباط با آشنایی مرتبط با حقوق ورزشی داریم و بدین دلیل، خیلی راحت به سمت خطر و حوادث ورزشی می‌رویم. بنابراین نهادهای مرتبط باید دوره‌های حقوق ورزشی را برای آشنایی با فعالان هر رشته برگزار کنند و بالطبع آموزش‌وپرورش نیز باید همین برنامه را در پیش بگیرد.

 ما باید برنامه‌ای تدوین کنیم که معلمان ورزش از خانواده ورزش باشند. برای مثال، وجود معلم با مدرک لیسانس تربیت‌بدنی از معلم فوق‌لیسانس رشته‌ای دیگر بهتر است، چون متعلق به خانواده همان ورزش است و این امر در جلوگیری از خطاهای ورزشی بسیار مفید خواهد بود.

تهیه و تنظیم

Drsportyar.com

منابع

۱. محمدکاظم عظیمی نقدی بر حقوق ورزشی در مدارس،

۲. تابناک (۱۳۹۳). «خنزر پنزرهای ورزشی در مدارس». از سایت تابناک به نشانی:

ww.tabnak.ir/fa/news/431564/خنزر-پنزرهای-ورزشی-در- مدارس

۳. چلبی، البرز (۱۳۸۶). دیباچه‌ای بر حقوق ورزشی، قواعد عمومی حقوق جزا، آیین‌نامه بین‌المللی دوپینگ. تهران: بامداد کتاب.

۴. عباس قشمی میمند،حقوق ورزشی و ضرورت آگاهی معلمان ورزش از این حقوق

۵. حسین‌پور، اسکندر و وحدانی، محسن (۱۳۹۳). «حقوق ورزشی و ساعت درس تربیت‌بدنی مدارس.» رشد آموزش تربیت‌بدنی، ۳۵-۳۳.

۶. حسینی، سیدمهدی و اسحاقی، الهام (۱۳۹۴). «مسئولیت مدنی و کیفری ناشی از فعالیت‌های ورزشی» پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۶۷-۵۵.

۷. صیادی محمدامین، الگوهای توسعه بالندگی حرفه ای معلمان تربیت بدنی نشریه رشد آموزش تربیت بدنی

۸. بنیان، عباس (۱۳۹۲). «میزان آگاهی‌های حقوقی و مسئولیت مدنی معلمان تربیت‌بدنی مدارس شهر تهران». آموزش تربیت‌بدنی، ۱۰-۲.

۹. قوه قضائیه (۱۳۹۵). «حقوق ورزش و حوادث ناشی از آن». پایگاه اطلاع‌رسانی معاونت فرهنگی قوه قضائیه به نشانی: http://www.farhangionline.ir/d…